Boşanma nedenleri Medeni Kanunumuzda sınırlı olarak düzenlenmiştir. Bunlar öğretide özel ve genel boşanma sebepleri olarak iki ana başlık altında incelenmektedir.
Boşanma nedenleri Medeni Kanunumuzda sınırlı olarak düzenlenmiştir. Bunlar öğretide özel ve genel boşanma sebepleri olarak iki ana başlık altında incelenmektedir.
1- Özel Boşanma Sebepleri;
Zina: Eşlerden biri zina ederse, diğer eş boşanma davası açabilir. Davaya hakkı olan eşin boşanma sebebini öğrenmesinden başlayarak altı ay ve her hâlde zina eyleminin üzerinden beş yıl geçmekle dava hakkı düşer. Affeden tarafın dava hakkı yoktur.
Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış: Eşlerden her biri diğeri tarafından hayatına kastedilmesi veya kendisine pek kötü davranılması ya da ağır derecede onur kırıcı bir davranışta bulunulması sebebiyle boşanma davası açabilir.
Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme: Eşlerden biri küçük düşürücü bir suç işler veya haysiyetsiz bir hayat sürer ve bu sebeplerden ötürü onunla birlikte yaşaması diğer eşten beklenemezse, bu eş her zaman boşanma davası açabilir.
Terk: Eşlerden biri, evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek maksadıyla diğerini terk ettiği veya haklı bir sebep olmadan ortak konuta dönmediği takdirde ayrılık, en az altı ay sürmüş ve bu durum devam etmekte ve istem üzerine hâkim tarafından yapılan ihtar sonuçsuz kalmış ise; terk edilen eş, boşanma davası açabilir. Diğerini ortak konutu terk etmeye zorlayan veya haklı bir sebep olmaksızın ortak konuta dönmesini engelleyen eş de terk etmiş sayılır. Davaya hakkı olan eşin istemi üzerine hâkim, esası incelemeden yapacağı ihtarda terk eden eşe iki ay içinde ortak konuta dönmesi gerektiği ve dönmemesi hâlinde doğacak sonuçlar hakkında uyarıda bulunur. Bu ihtar gerektiğinde ilân yoluyla yapılır. Ancak, boşanma davası açmak için belirli sürenin dördüncü ayı bitmedikçe ihtar isteminde bulunulamaz ve ihtardan sonra iki ay geçmedikçe dava açılamaz.
Akıl Hastalığı: Eşlerden biri akıl hastası olup da bu yüzden ortak hayat diğer eş için çekilmez hâle gelirse, hastalığın geçmesine olanak bulunmadığı resmî sağlık kurulu raporuyla tespit edilmek koşuluyla bu eş boşanma davası açabilir.
2- Genel Boşanma sebebi olarak; Evlilik Birliğinin Sarsılması sayılabilecek haller;
Eşlerin birbirine karşı söylediği ağır küfür ve hakaretler,
Karı ya da kocanın uzun süreli cinsel yetersizlikleri,
Eşi başkalarının önünde küçük düşürme,
Ortak hayatı çekilmez kılan kıskançlıklar,
Karı ya da kocanın aşırı sorumsuz davranışları (içki, kumar düşkünü olmak, çocuklarına bakmamak, aşırı şekilde borçlanması, ev işlerini yapmaktan kaçınma vb)
Eşin habersiz diğer eşin cebinden parasını alması,
Eşler arasındaki sırların ifşası gibi…
Evlilik birliğinin temelinden sarsılması Medeni Hukukta nisbi boşanma sebebidir. Yani açılmış olan bir boşanma davasında, boşanmaya karar verilebilmesi için, ileri sürülen boşanma sebebinin kanıtlanmasının ötesinde, bu boşanma nedeninin ortak hayatın çekilmez hale geldiğinin de ispatlanması gerekir.
1-Velayet Hakkı: Bu hak, çocuğun bakım ve eğitimi konusunda onun çıkarları doğrultusunda tedbirler almayı ve uygulamayı içerir. Velayet hakkı düzenlenirken; çocuğun yaşı, cinsiyeti, sağlık durumu, eğitimi, annenin bakımına ihtiyaç duyması, alıştığı ortam vb durumlar göz önüne alınmalıdır. Çocuğun gelişimi ve geleceği her şeyden önemlidir. Boşanma davası sırasında çocuğun velayeti hakkında bir karar verilirken diğer tarafın da çocukla kişisel ilişkisi düzenlenir.
2-Nafaka:
Tedbir Nafakası: Boşanma davası açılınca eşlerin ayrı yaşama ve nafaka isteme hakkı doğmaktadır. Boşanma ve ayrılık davası açılınca hakim, davanın süresince gerekli olan tedbirleri alır. Buna göre talep olmasa dahi eşin ve çocukların bakımına yönelik tedbirleri almak ve dava tarihinden itibaren kadın ve çocuk yararına uygun miktarda tedbir nafakasını takdir etmek durumundadır.
Yoksulluk Nafakası: Medeni Kanun madde 175’e göre ‘ Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan malî gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir.’ Yoksulluk nafakası taraflardan birinin ölümü ya da alacaklı tarafın yeniden evlenmesi halinde ortadan kalkar. Boşanma davası sırasında istenebileceği gibi boşanma hükmü kesinleştikten sonra da 1 yıl içerisinde ayrı bir dava ile istenebilir.
İştirak nafakası: Boşanmaya ya da evlilik dışı doğan bir çocuğun babalığına hükmedilmesiyle gündeme gelen çocuğun bakım, eğitim, sağlık konularıyla ilgili olarak ana veya babası tarafından ödenen bir nafaka çeşididir.
3- Maddi-Manevi Tazminat:
Medeni Kanunun 174. Maddesine göre ‘Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddî tazminat isteyebilir. Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.’
Maddi tazminata hükmedilebilmesi için; boşanma kararına dayanak olan nedenler bakımından maddi tazminat talebinde bulunan tarafın karşı tarafa kıyasla daha az kusurlu bulunması ve davacı tarafın boşanma yüzünden mevcut veya beklenen menfaatlerinin zedelenmiş olması gerekir.
Manevi tazminata hükmedilebilmesi için; davacı tarafın boşanmaya sebebiyet veren olaylar nedeniyle kişilik haklarının saldırya uğraması ve davalı tarafın boşanma sebebiyle kusurlu olması gerekir.
ANLAŞMALI BOŞANMA:
Anlaşmalı boşanma davalarında taraflar bütün konularda anlaşarak bu davayı birlikte açarlar ya da eşlerden birinin boşanma davası açması halinde diğer eş açılan davayı kabul eder. Anlaşmalı boşanma davasının açılabilmesi için;
Tarafların 1 yıldır evli olmaları gerekmektedir.
Taraflar, boşanma, velayet, nafaka, tazminat, ziynet eşyaları, mal varlıkları ve diğer konularda fikir ve talep birliği içinde olmaları gerekmektedir. (Şayet her konuda aynı talepte bulunmazlar ise bu anlaşmalı boşanma olarak tanımlanamaz.)
Tarafların boşanmaya ilişkin konularda anlaştıkları hususları karşılıklı olarak imzalayacakları bir protokol ile yazılı hale getirmelidirler. Ayrıca tarafların duruşmada hazır bulunması ve boşanmak istediklerini ve her konuda anlaştıklarını sözlü olarak da dile getirmeleri gerekmektedir.
Hakimin boşanmanın mali sonuçlarına ve çocukların durumuna ilişkin tarafların fikir birliğine vardıkları hususları onaylamalıdır.
Bu şartlar gerçekleştirildiğinde ilk celsede boşanma gerçekleşebilmektedir. Burada önemli olan imzalanan protokolün, ileride herhangi bir ihtilafa sebebiyet vermemesi amacıyla açık ve belirgin olmasına özen gösterilmesidir.
BOŞANMA DAVALARINDA YETKİ VE GÖREV:
Boşanma veya ayrılık davalarında görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir ancak aile mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri görevli olacaktır. Boşanma davalarında yetkili mahkeme ise tarafların son 6 ay beraber yaşadıkları veya ikametgâhlarının bulunduğu yer mahkemesidir. ...
